Antalya Bilim ve Sanat Merkezi (BİLSEM) öğrencilerinden 12 yaşındaki Can Sırasöğüt, dedesinin arazisinin kamulaştırılmasının ardından üretim yapamamasından etkilenerek ürettiği ‘Ardita’ isimli projesiyle TEKNOFEST’te ‘İnsanlık Yararına Teknolojiler Kategorisi Sosyal İnovasyon Alanı’nda Türkiye 1’ncisi oldu. Robotik sistemle çalışan sistemde balıkların yaşadığı akvaryumdaki suyla yapılan topraksız tarım ile yetiştirilen ürünlerin gelişim süreçleri yarıya düşerken verimleri yüzde 20 arttı.
Antalya’da özel bir okulda okuyan ve aynı zamanda BİLSEM’de eğitim gören 7’nci sınıf öğrencisi Can Sırasöğüt’ün geçen yıllarda Burdur’da yaşayan dedesi Zekeriya Yıldırım’ın tarım yaptığı arazisinden yol geçti. Bu nedenle tarım yapamayan ve evinden olan Dede Yıldırım, kentte bir apartmana taşındı. Duruma üzülen dedesini gören torunu Can, dedesine destek olmaya çalıştı.
Aradan geçen süre boyunca ne yapabileceğini düşünen küçük Can, danışman öğretmeni Hatice Küpeli ile dedesinin durumuna düşenlerin topraksız tarım yapabilmesi için geliştirdiği ‘Ardita’ isimli düşüncesini paylaştı. Öğretmeniyle uzun süre proje üzerine çalışan Can, balıkların yaşadığı akvaryumdaki suyla bitkilerin yetiştiği ve aynı suyu bitkilerin temizlemesiyle balıkların yaşamına devam ettiği projesini ortaya çıkarttı.
BİNLERCE PROJE ARASINDA 1’İNCİ OLDU
Robotik olarak çalışan ve internet sayesinde uzaktan da kumanda edilebilen sistem ile üretilen bitkinin yetişme süreci yarıya düşerken verimi ise yüzde 20 arttı. Projesiyle bu yıl Samsun’da düzenlenen TEKNOFEST’e başvuran Can, festivalde projesinin sunumunu gerçekleştirdi. Can’ın projesi, binlerce projeyle yarışan ‘İnsanlık Yararına Teknolojiler Kategorisi Sosyal İnovasyon Alanı’nda Türkiye 1’nciliğini kazandı.
Öğretmeniyle birlikte geliştirip robot kollarla hasat yapılabilmesini sağlamak istediği projesini okuluna getiren Can’ı tebrik eden Kepez İlçe Milli Eğitim Müdürü Kenan Yavuz ve BİLSEM Müdürü Arif Aydeniz, ellerinden gelen desteği sağlayacaklarını söyledi.
‘DEDEMİN BOYNUNUN BÜKÜLDÜĞÜNÜ GÖRMEK PROJEMİN ÇIKIŞ NOKTASIYDI’
Projesiyle her yerde tarım yapılabilmesini sağlamak istediğini söyleyen Can Sırasöğüt, ?Burdur’da yaşayan dedemin tarlasının yarısı zorunlu imara açıldı. Dedemin bu durum karşısında boynunun büküldüğünü görmek projemin çıkış noktasıydı. Projede akvaryum suyu motorlar vasıtasıyla bitkilerin olduğu yere gidiyor. Bitkiler akvaryum suyundaki gübreyi besin olarak alıp temizlediği suyu balığa geri gönderiyor. Bu şekilde hem bitkisel hem hayvansal gıdaya her yerde ve her iklim koşulunda ulaşılabilecek dedi.
‘İNSANSIZ YEMLEME YAPILABİLİYOR’
Projedeki motorların güneş enerjisiyle çalıştığını anlatan Sırasöğüt, ?Projem nesnelerin interneti ile her yerden kontrol edilebiliyor. 3 boyutlu yazıcıdan çıktısını aldığım otomatik yemleme sistemiyle insansız bir şekilde yemleme yapılabiliyor. Robot kollarla hasat yapılabilir hale getirip, projeyi geliştirmeyi düşünüyorum diye konuştu.
‘BEKLEDİĞİMİZDEN FAZLA ARTIŞ OLDU’
Can’ın danışmanı BİLSEM Bilişim Teknolojileri öğretmeni Hatice Küpeli, proje için ‘Üretimi nasıl daha fazla artırabilir ve açlık sorununu nasıl çözeriz’ sorusundan yola çıktıklarını söyledi. Küpeli, ?Topraksız tarım ile dikey tarımı birleştirip buna robotik sistemleri entegre ettik. Üretimi artırma hedefimiz vardı ve beklediğimizden daha fazla bir artış yaşandı. Normalde 75 günde yetişen marulu yarı zamanda yetiştirdik. Özel LED sistemi ile yüzde 20’lik verim artışı elde ettik. Daha kısa sürede daha verimli üretim sağladık dedi.
‘DÜNYA ÇAPINDAKİ YARIŞMALARDA ÖDÜLLER ALDIK’
Daha büyük başarılar için çalıştıklarını belirten BİLSEM Müdürü Arif Aydeniz, ?BİLSEM’de 1350 özel yetenekli öğrencimiz eğitim alıyor. Öğrencimiz de TEKNOFEST’te 1’incilik ödülü aldı. 2017 yılında Cumhurbaşkanımızın ‘Endüstri 4.0’da devrim yapmalıyız’ sözleri bizim için ilham kaynağı oldu. Dünya çapında gerçekleştirilen yarışmalarda ödüller kazandık. Bunun gibi 1’ncilikler çocuklarımıza özgüven katıyor. Son olarak da TEKNOFEST’te öğrencimiz Ardita isimli projesiyle ödül kazandı. Bu projeyle kültür balıkçılığıyla tarımı robotik sistem ile bir araya getirip doğal üretim yapılmasını sağlıyor diye konuştu.